1. Χώροι προέλευσης και υποδοχής των μεταναστών

Οι πρώτες αναφορές για συστηματική μετανάστευση από την Καππαδοκία προς την περιοχή του Πόντου προέρχονται από τις αρχές του 17ου αιώνα.¹ Στα μέσα του 18ου αιώνα συναντούμε τουρκόφωνους χριστιανούς από την Καππαδοκία εγκατεστημένους στην Πάφρα να προσφέρουν αναθήματα στη μονή του Ζιντζίντερε.² Η περιοχή του Πόντου εξελίχθηκε, όπως φαίνεται, σε σημαντικό πόλο έλξης για τους Καππαδόκες μετανάστες το 19ο αιώνα. Η ανάδειξη της Σαμψούντας σε σημαντικό εμπορικό κέντρο προσέλκυσε μεγάλο μέρος των μεταναστών, αρκετοί από τους οποίους εγκαταστάθηκαν και σε άλλες πόλεις της περιοχής, όπως η Πάφρα και η Σινώπη. Παρότι ο Πόντος σίγουρα δεν αποτέλεσε τον κύριο τόπο υποδοχής των μεταναστών από όλους τους οικισμούς της Καππαδοκίας, το 19ο αιώνα είχε πλέον αποκτήσει αυξημένο ειδικό βάρος. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή του Πόντου κατευθυνόταν το 30,1% των μεταναστών από το Ανδρονίκι, σύμφωνα με την καταγραφή του 1834-1835. Το αντίστοιχο ποσοστό για τη Σμύρνη ανερχόταν σε 26,8%, ενώ προς τον παραδοσιακό προορισμό των Καππαδοκών, την Κωνσταντινούπολη, κατευθυνόταν το 23,1%.³

2. Ασχολίες των μεταναστών

Συχνά οι μετανάστες απασχολούνταν στο εμπόριο καπνού και δημητριακών. Ειδικά στη Σαμψούντα, εκτός από τους μεγαλεμπόρους καπνού που διακινούσαν το συγκεκριμένο προϊόν, υπήρχαν και κάποιοι οι οποίοι παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητές τους ασχολούνταν και με αυτή τη δραστηριότητα. Οι τελευταίοι προσπαθούσαν επενδύοντας μέρος των κεφαλαίων τους να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που δημιουργούνταν από τις διακυμάνσεις των τιμών. Αναφέρονται επίσης ιδιοκτήτες πολυκαταστημάτων, καθώς και κάποιοι βιοτέχνες και τεχνίτες. Υπήρχαν, τέλος, Καππαδόκες που εργάζονταν ως γιατροί και δικηγόροι.

Τα προϋπάρχοντα δίκτυα διευκόλυναν την εγκατάσταση συγγενών στην ίδια περιοχή. Όταν όμως η επέκταση των εμπορικών δραστηριοτήτων το καθιστούσε αναγκαίο, μέλη της ίδιας οικογένειας βρίσκονταν εγκατεστημένα σε διαφορετικές πόλεις του Πόντου ή στη Σμύρνη, κυρίως όμως στην Κωνσταντινούπολη.⁴