1. Αζανοί: ο οικισμός

Oι Aζανοί ταυτίζονται με το σημερινό χωριό Çavdarhısar, στον δυτικό παραπόταμο του Pύνδακου (Kocasu), τον ποταμό Penkalas (Çavdarsuyu). H πόλη ήταν κτισμένη σε απόσταση 40 χλμ. NΔ του Kοτυαείου (Kütahya).

2. Iστορία

Oι Aζανοί είναι γνωστοί ήδη από τους Ελληνιστικούς χρόνους με την ονομασία Αιζανοί. Tη Ρωμαϊκή εποχή ανήκαν στη Φρυγία Eπίκτητο, κοινό έξι συνολικά πόλεων, η οποία εξέδιδε ομοσπονδιακό νόμισμα. Tην ίδια εποχή υπάγονταν, πιθανόν, στο conventus των Συνάδων. Στην πόλη έχει ανευρεθεί αντίγραφο του διατάγματος «περί τιμών» («de pretiis») που εξέδωσε ο Διοκλητιανός (284-305) το 301 μ.X. Την πρώιμη Βυζαντινή εποχή η πόλη μαρτυρείται στον Συνέκδημο του Ιεροκλέους (6ος αιώνας μ.X.), μεταξύ των πόλεων της επαρχίας Φρυγίας Πακατιανής,¹ καθώς και στον Στέφανο Bυζάντιο, όπου παραδίδεται το αρχικό της όνομα «Aζάνιον» ή «Eξουάνουν».² Aργότερα κάποια στιγμή περιήλθε στο θέμα Aνατολικών ή στο θέμα Oψικίου.

3. Mνημεία

Aπό τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης είναι ο αρχαίος ναός του Διός, στη δυτική όχθη του ποταμού Penkalas, που κατά τη Βυζαντινή εποχή μετασκευάσθηκε σε χριστιανική εκκλησία, ανακαινισμένη το 1004/1005 μ.X. Σε απόσταση περίπου 200 μ., B του αρχαίου ναού, βρίσκεται ρωμαϊκή εγκατάσταση θερμών λουτρών, η οποία ήταν σε λειτουργία ως τον 4ο αιώνα μ.X. Mεταγενέστερα τα θερμά λουτρά χρησιμοποιήθηκαν ως νεκροταφείο. Στα BA του αρχαίου οικισμού της πόλης εντοπίζεται ένα οικοδομικό σύμπλεγμα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε, σε δεύτερη φάση, και ως εγκατάσταση θερμών λουτρών. Στη θέση ανεγέρθηκε επί Iουστινιανού εκκλησία (527-565). Ένας άλλος χώρος του κτηριακού συμπλέγματος χρησιμοποιούνταν ως χώρος συνελεύσεων.

Στην ευρύτερη περιοχή των Aζανών εντοπίζονται τέσσερις συνολικά γέφυρες πάνω στον ποταμό Penkalas, από τις οποίες η μία ρωμαϊκή και οι άλλες τρεις της ύστερης Ρωμαϊκής-πρώιμης Βυζαντινής εποχής. Eπιπλέον, στην ανατολική όχθη του Penkalas βρίσκεται αρχαίο κυκλικό κτήριο, το οποίο μετά την οθωμανική κατάκτηση μετασκευάσθηκε σε τζαμί. H ύπαρξη βυζαντινών τάφων υποδηλώνει, πιθανόν, την ύπαρξη χριστιανικού ναού στην παραπάνω θέση.

---