επί του κανικλείου, ο
Αυτοκρατορικός αξιωματούχος που βρισκόταν σε στενή συνεργασία με τον αυτοκράτορα, επικεφαλής της αυτοκρατορικής γραμματείας, επιφορτισμένος με τον έλεγχο όλων των αυτοκρατορικών εγγράφων πριν και μετά την υπογραφή τους. Ο κάτοχος του αξιώματος έπαιζε σημαντικό ρόλο στην αυτοκρατορική αυλή αλλά και στη διακυβέρνηση.
|
σεβαστός και πανσέβαστος, ο
Τιμητικός τίτλος. Ο τίτλος του σεβαστού αποδόθηκε πρώτη φορά από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ΄ Μονομάχο (1042-1055) στην ερωμένη του Σκλήραινα και αργότερα τον υιοθέτησαν οι αυτοκράτορες Ισαάκ Κομνηνός (1057-1059) και Αλέξιος Α΄ (1081- 1118). Το 12ο αιώνα στον τίτλο του σεβαστού προστέθηκε το επίθετο πανσέβαστος. Ο τίτλος αποδιδόταν και σε ξένους πρίγκιπες.
|
ύπατος των φιλοσόφων, ο
Ο διορισμένος από το κράτος λόγιος αξιωματούχος που επέβλεπε τη λειτουργία των σχολών φιλοσοφίας. Ο πρώτος που έφερε τον τίτλο ήταν ο Μιχαήλ Ψελλός, τον 11ο αιώνα, ως επικεφαλής της Σχολής της Φιλοσοφίας στην Κωνσταντινούπολη, την οποία ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος. Ύπατοι των φιλοσόφων υπήρξαν επίσης ο Ιωάννης Ιταλός, ο Θεόδωρος Σμύρνης κ.ά.
|
χαρτοφύλαξ, ο
Εκκλησιαστικό αξίωμα το οποίο εμφανίζεται πρώτη φορά τον 6ο αιώνα. Αποδιδόταν συνήθως σε διακόνους. Ο χαρτοφύλακας ήταν υπεύθυνος για τα αρχεία των μεγάλων εκκλησιών, ενώ φύλαγε τα επίσημα έγγραφα, τις αποφάσεις και τους κανόνες των οικουμενικών ή τοπικών συνόδων. Από το 10ο αιώνα ο χαρτοφύλακας εμφανίζεται επικεφαλής των σεκρετικών (γραμματέων) του χαρτοφυλακίου και στενός συνεργάτης του πατριάρχη με διευρυμένες αρμοδιότητες, όπως η εξέταση υποψήφιων ιερέων και η εκπροσώπηση του πατριάρχη σε περίπτωση απουσίας του, ακόμα και στη σύνοδο. Χαρτοφύλακες με καθήκοντα αρχειοφύλακα υπήρχαν και σε ορισμένες μονές. Επί Ανδρονίκου Α΄ το αξίωμα ονομάστηκε μέγας χαρτοφύλαξ.
|